Μια ιστορία κινουμένων σχεδίων για την τυφλή πίστη σε θρησκευτικές, ιδεολογικές, πολιτικές και άλλες προκαταλήψεις. Για τη φοβία στο διαφορετικό και τη γονεϊκή εξουσία, για τις δυσκολίες της χειραφέτησης και, ενίοτε, την επίτευξή της.
Μαθησιακές Δυσκολίες
"Αν το παιδί δεν μπορεί να μάθει με τον τρόπο που του διδάσκουμε, τότε πρέπει να το διδάξουμε με τον τρόπο που μπορεί να μάθει."
Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ομάδα διαταραχών, οι οποίες εκδηλώνονται με σημαντικές δυσκολίες στην ανάγνωση - γραφή, στα μαθηματικά και γενικότερα στη μαθησιακή ικανότητα. Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες αντιμετωπίζουν προβλήματα σε έναν ή περισσότερους τομείς της μάθησης και δεν μπορούν να ευνοηθούν από την τυπική σχολική διδασκαλία. Το ποσοστό των παιδιών σχολικής ηλικίας που για διάφορους λόγους εμφανίζουν μαθησιακές δυσκολίες υπολογίζεται σε 20-25%.
Οι πιο συνηθισμένες μαθησιακές δυσκολίες είναι οι εξής:
- ΔΥΣΛΕΞΙΑ
Δυσκολία στην ανάγνωση, στη γραφή ή/και στην ορθογραφία, διάσπαση προσοχής, διαταραχή προσανατολισμού. Τα παραπάνω μπορεί να δημιουργήσουν συνοδά ψυχολογικά προβλήματα.
- ΔΥΣΑΡΙΘΜΗΣΙΑ
Δυσκολία στην αριθμητική και τα μαθηματικά. Προβλήματα στην επίλυση ασκήσεων, στην κατανόηση εννοιών του χρόνου, του χώρου και των χρημάτων.
- ΔΥΣΓΡΑΦΙΑ
Δυσκολία στη γραφή (δυσανάγνωστη γραφή), στην ορθογραφία και την οργάνωση ιδεών. Ο μαθητής δυσκολεύεται να σχηματίσει γράμματα ή να γράψει σε προκαθορισμένο χώρο.
- ΑΛΛΕΣ
Δυσκολίες που μπορεί να προκληθούν και από άλλες καταστάσεις όπως η αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής, κάποια ήπια νοητική ανωριμότητα, αισθητηριακές μειονεξίες (βαρηκοΐα, προβλήματα όρασης), ψυχοσυναισθηματικές διαταραχές, πολιτισμικές διαφορές, ανεπαρκής/ ακατάλληλη διδασκαλία.
Άνθρωποι με μαθησιακές δυσκολίες συχνά ξαφνιάζουν με την οξυδέρκεια των παρατηρήσεων τους, έχουν γρήγορη αντίληψη, συνδυαστικές ικανότητες, κρίνουν και οδηγούνται σε λογικά συμπεράσματα μετά από επεξεργασία δεδομένων, έχουν έφεση στην μηχανολογία, στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, έχουν γόνιμη φαντασία, χιούμορ και επινοητικότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον παγκόσμιο κατάλογο των δυσλεξικών συμπεριλαμβάνονται προικισμένοι και διάσημοι άνδρες με μεγάλες πνευματικές ικανότητες όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Θωμάς Έντισον, ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν κ.α
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση μαθησιακών δυσκολιών σε μαθητές γίνεται από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό με σταθμισμένα τέστ και στοχεύει στην διερεύνηση των δεξιοτήτων και του μαθησιακού προφίλ του παιδιού. Μπορεί να γίνει στα Κέντρα Διαφοροδιάγνωσης Διάγνωσης και Υποστήριξης Ειδικών Εκπαιδευτικών Αναγκών (ΚΕ.Δ.Δ.Υ.) ή στα Ιατροπαιδαγωγικά κέντρα της χώρας.
Η έγκαιρη πρόγνωση των διαταραχών της ψυχοκινητικής και ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού που σχετίζονται και επιδρούν στις διαδικασίες της σχολικής μάθησης αποτελεί το ασφαλέστερο μέσο πρόληψης. Η πρόγνωση σε ό,τι αφορά την πορεία των "μαθησιακών δυσκολιών" ενός παιδιού εξαρτάται από την πρώιμη διάγνωση αλλά και από την έγκαιρη αντιμετώπισή τους.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Για τον κάθε μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες παρέχονται από τα ΚΕ.Δ.Δ.Υ. εξατομικευμένα προγράμματα διδασκαλίας και συμβουλές προς τους εκπαιδευτικούς του σχολείου του. Για την καλύτερη αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών αναγκών σε ορισμένα σχολεία λειτουργούν τμήματα ένταξης μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Συμπληρωματικά ο ειδικός (Ψυχολόγος-Παιδαγωγός) μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές στην μελέτη εφαρμόζοντας ειδικές στρατηγικές μάθησης που βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση και εμπέδωση της ύλης
Οι μαθησιακές δυσκολίες (σχολική αποτυχία) οδηγούν τα παιδιά σε ψυχολογικά - συμπεριφορικά προβλήματα. Ο ψυχολόγος εγκαθιδρύει μια αμοιβαία σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά έτσι ώστε να μην υπάρχει ο φόβος απόρριψης, να αποδεχτούν την διαφορετικότητα τους, να θέσουν ρεαλιστικές προσδοκίες σύμφωνα με τις ικανότητές τους και να αποκτήσουν αυτοεκτίμηση. Επίσης να αναπτύξουν κίνητρα, να μειώσουν το άγχος και να βελτιώσουν τις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Ο ψυχολόγος εκπαιδεύει τα παιδιά με ασκήσεις αυτοκαθοδήγησης και αυτοέλεγχου έτσι ώστε να νιώσουν μετά από καιρό ότι και αυτά είναι ικανά στο να επιτυγχάνουν στόχους.
Χαρακτηριστικά ατόμων με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες
Ανάγνωση:
- παραλείψεις ή αλλαγές σε γράμματα, λέξεις ή προτάσεις (αδυναμία φωνημικής επίγνωσης)
- αντικατάσταση λέξης με άλλη με παρόμοια σημασία
- αργός ρυθμός ανάγνωσης
- αδυναμία συγκέντρωσης
- αδυναμία κατανόησης του περιεχομένου
- ανάγνωση συχνά βάσει σημασιολογικής προσδοκίας (μαντεύει, παρά διαβάζει τη λέξη)
- δυσκολία διάκρισης ομόηχων λέξεων ή λέξεων που περιλαμβάνουν τα ίδια γράμματα
- ανάγνωση χωρίς σωστό "χρωμάτισμα" της φωνής
- αγνόηση σημείων στίξης
- παρατονισμοί
Γραφή:
- παράλειψη γραμμάτων
- αντικατάσταση γραμμάτων
- αντιστροφή γραμμάτων
- ορθογραφικά λάθη
- ακαταστασία, δυσανάγνωστο κείμενο
- ατελής ευθυγράμμιση των λέξεων πάνω στο χαρτί
- χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα πεζά
- δυσκολία στην οργάνωση αυθόρμητου γραπτού κειμένου
- συντμήσεις λέξεων
- παράλειψη συνδετικών λέξεων
- ασυνέπεια στην ορθογραφία μιας λέξης, ακόμη και μέσα στην ίδια πρόταση
- λανθασμένη απόδοση λέξεων λόγω επιρροών διαλέκτου
- κακή χρήση των σημείων στίξης και του τόνου
- ασταθής γραφικός χαρακτήρας
- ασταθές μέγεθος γραμμάτων
- αργοπορία στην εκτέλεση γραπτών εργασιών
- δυσκολία στην αντιγραφή
- συμβολισμός φωνημάτων και με αλλόγλωσσα γράμματα
Χωροχρονικός προσανατολισμός:
- σύγχυση δεξιού-αριστερού, Βορρά-Νότου, του χθες και του αύριο
- δυσκολία προσανατολισμού στο χάρτη
- δυσκολία εκμάθησης της ώρας
- επανάληψη ίδιων φράσεων, αποπροσανατολισμός κατά την ανάγνωση, χάσιμο σειράς
- κακή διαχείριση του χρόνου
- δυσκολία στην εκμάθηση χορού
Μαθηματικά:
- αντιστροφή αριθμών
- δυσκολία στην ανάκληση ακολουθιών αριθμών ή λέξεων
- δυσκολία στην ανάκληση και εκτέλεση μιας σειράς προφορικών εντολών
- δυσκολία στη ανάκληση των μηνών με τη σειρά, των ζυγών αριθμών κλπ
- δυσκολία εκμάθησης της προπαίδειας
- δυσκολίες αντίληψης μορφής πλαισίου
- δυσκολία σύνδεσης αριθμητικών όρων με το περιεχόμενό τους
- αδυναμία αφηρημένης σκέψης, που έχουν ως αποτέλεσμα δυσκολίες στην κατανόηση των ιδιοτήτων των πράξεων ή στην επιλογή της κατάλληλης πράξης για την επίλυση ενός προβλήματος
- δυσκολία στο σχηματισμό αντιστοιχίσεων ένα προς ένα
- δυσκολία ποσοτικής αντίληψης των αριθμών
- δυσκολία κατανόησης τακτικής και απόλυτης σειράς των αριθμών
- δυσκολία στη συγκράτηση και χρήση των αλγορίθμων
- δυσκολίες με τον οικονομικό προγραμματισμό και τη διαχείριση των χρημάτων
Συμπεριφορά:
- έλλειψη οργάνωσης
- αδεξιότητα
- διασπαστική συμπεριφορά μέσα σε ένα σύνολο ή απομόνωση
- αφηρημάδα, απροσεξία
- επιστράτευση μηχανισμών αναπλήρωσης της χαμηλής επίδοσης, συχνά με συμπεριφορά που αποκλίνει της αποδεκτής
- επιθετικότητα
- ψυχοσωματικά συμπτώματα (έμετοι, ανορεξία, αϋπνία, φιλασθένεια κλπ)
- προσκόλληση σε άτομα (νηπιακή συμπεριφορά)
- παρορμητισμός
- Ξεχνάει πράγματα
- Συχνά βρίσκεται στο λάθος μέρος τη λάθος ώρα
- Κουράζεται υπερβολικά εξαιτίας του βαθμού προσοχής και του κόπου που πρέπει να καταβάλει συνεχώς
- Χρησιμοποιεί τακτικές αποφυγής (πηγαίνει συχνά για νερό ή στην τουαλέτα)
- Είναι ο κλόουν της τάξης, έχει διασπαστική συμπεριφορά ή είναι εντελώς αποτραβηγμένος (συνήθως πρόκειται για κραυγές βοήθειας από μέρους του παιδιού)
- Μοιάζει να ονειροπολεί και να μην προσέχει
- μειωμένα κίνητρα δράσης
- μειωμένη πρόθεση για μάθηση και πολύ περισσότερο για ενεργητική μάθηση,
- μειωμένο ενδιαφέρον για ό,τι σχετίζεται με σχολικά έργα
- άρνηση ή αντίσταση στην καταβολή προσπάθειας για την ολοκλήρωση ενός έργου
- ισχυρή πεποίθηση ότι δεν μπορούν να μάθουν ή να καταφέρουν τίποτα (μαθημένη αβοηθησία)
- δυσκολία αξιοποίησης της μεταφορικής έννοιας των λέξεων: Οι έφηβοι με Μαθησιακές Δυσκολίες παρερμηνεύουν γλωσσικά αλλά κυρίως μη-γλωσσικά μηνύματα στη διάρκεια των κοινωνικών τους αλληλεπιδράσεων, συχνότερα από ό,τι οι συνομήλικοι του. Δυσκολεύονται ιδιαίτερα στην ερμηνεία συναισθημάτων από οπτικές νύξεις και ακόμη περισσότερο όταν οι νύξεις δίνονται ακουστικά
- Φτωχή κοινωνική αντίληψη δημιουργεί προβλήματα στις κοινωνικές επαφές και σχέσεις με αποτέλεσμα το άτομο να απομονώνεται, να έχει λιγότερες ευκαιρίες για κοινωνικές σχέσεις και να αναπτύσσει τελικά χαμηλή αυτοεκτίμηση
- άγχος μιας και καλούνται να αντιμετωπίσουν βιολογικές αλλαγές που φέρνει η εφηβεία, αλλαγή σε σχέση με τους κοινωνικούς ρόλους που καλούνται να παίξουν, σχέσεις με τους συνομήλικους και το άλλο φύλο, αυξημένες σχολικές απαιτήσεις και διαφοροποιημένη διδασκαλία από πολλούς καθηγητές
Φαύλος κύκλος ματαίωσης, αρνητικών συναισθημάτων και αποτυχίας
- Η επαναλαμβανόμενη σχολική αποτυχία που βιώνουν οι μαθητές με Μ.Δ., τους κάνει να πιστεύουν ότι η νοητική τους ικανότητα είναι πολύ χαμηλή και ότι η προσπάθειά τους είναι μάταιη και άχρηστη
- Συνέπεια αυτής της πεποίθησης είναι η αποφυγή της σκληρής προσπάθειας, συνθήκη που αυξάνει τις πιθανότητες συνεχόμενης αποτυχίας.
- Αυτό με τη σειρά του ενισχύει την αρχική πεποίθηση των παιδιών με Μαθησιακές Δυσκολίες ότι οι νοητικές τους ικανότητες είναι εξαιρετικά χαμηλές
«Τα σχολεία σκοτώνουν τη δημιουργικότητα»
Ο Σερ Κεν Ρόμπινσον σε μια έντονα συγκινητική πρόταση για τη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού συστήματος που γαλουχεί, αντί να υπονομεύει, τη δημιουργικότητα.
"Και κάθε μέρα, με κάθε τρόπο, τα παιδιά μας, απλώνουν τα όνειρά τους κάτω από τα πόδια μας. Εμείς πρέπει να πατήσουμε όσο πιο ελαφριά γίνεται".
"Και κάθε μέρα, με κάθε τρόπο, τα παιδιά μας, απλώνουν τα όνειρά τους κάτω από τα πόδια μας. Εμείς πρέπει να πατήσουμε όσο πιο ελαφριά γίνεται".
